وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ

معنای آیه

و نماز را بپا دارید، و زکات را بپردازید، و همراه رکوع کنندگان رکوع کنید (و نماز را با جماعت بگزارید)!

تفسیر

خدای تعالیٰ پس از دعوت اهل کتاب به اصول عقايد (توحيد، نبوّت و معاد) که «حسن فاعلی» هستند، آن ها را به «حسن فعلی) يعنی انجام نماز و زکات فرمان می دهد و مي فرمايد: «نماز بخوانيد و زکات بپردازيد و با رکوع کنندگان رکوع کنيد». چون در نماز يهود رکوع نيست؛ مختصّ يعني رکوع را ذکر فرموده، نه مشترک، که نماز است؛ يعني اي يهود، مسلمان شويد و چون مسلمانان نماز بگزاريد.

امر کردن اهل کتاب به نماز، دليل بر مکلّف بودن کافران به فروع دين است؛ چنان که ملزم به پذيرش اصل دين هستند.

نماز پيوند عملی با خدا و زکات توثيق ارتباط اقتصادی با مستمندان است و نماز جماعت حفظ وحدت و شکوه امّت اسلامی است.

چون نماز ستون دين است، بايد آن را به پا داشت نه خواند؛ و اقامه نماز بر پا داشتن و به جا آوردن حقّ نماز با رعايت همه شرايط ظاهری و باطنی آن و احيای نماز در جامعه است. يعنی نماز نبايد تنها اذکار و خم و راست شدنی باشد؛ بلکه نماز را با جان و دل و حضور قلب به جا آوريد.

پيامبر اکرم (ص) فرمود:‌ اَلصَّلاةُ قُربانُ كُلُّ تَقيٍّ: نماز تقرّب هر پرهيزگاري است. (ابوالفتوح)

و فرموده: اِنَّ اَوَّلُ الفَرائِضِ بَعدَ المَعرِفَةِ الله الصَّلاةُ، وَ اَوَّلُ مايُحاسَبُ العَبدَ عَلَيهَا الصَّلاةُ؛ فَاِن قُبِلَت قُبِلَ ماسِواها،‌ وَ اِن رُدَّت رُدَّ ماسِواها: اوّلين فريضه بعد از معرفت خداي تعاليٰ نماز است‌ و اوّلين چيزي كه او را بر آن حساب كنند، نماز است؛‌ اگر نماز قبول شود،‌ عبادت هاي ديگرش قبول مي شود و اگر نمازش رد شود، ساير عباداتش هم رد مي شوند. (ابوالفتوح)

و پيامبر اکرم (ص) فرمود:‌ بَينَ العَبدِ وَ بَينَ الكُفرِ تَركُ الصَّلاةِ: ميان بنده و كفر ترك نماز است. (ابوالفتوح)

و پيامبر اکرم (ص) فرمود:‌ مَوضِعِ الصَّلاةِ مِنَ الدّينِ كَمَوضِعِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ:‌ جاي نماز در دين، همچون جاي سر در بدن است. (ابوالفتوح)

تفسیر گوهر - تالیف دکتر رحمت الله قاضیان

شبهات