وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ

معنای آیه

و چون به آنان گفته شود: «در زمین فساد مکنید»، می‌گویند: «ما خود اصلاح گریم.»

تفسیر

و چون به منافقان گفته شود:‌ در زمين فساد نكنيد، گويند: تنها ما اصلاح گريم.» منافقين چند نشانه دارند:

1 ـ داعيه اصلاح طلبي: منافقين با وجود تبهكاري از بس خود را اصلاح گر جلوه داده اند که به تدريج بدکاری به صورت اصلاح در نظرشان جلوه مي کند. زيرا گناه بسيار سبب گرفته شدن حسّ تشخيص از انسان می شود و در نتيجه ناپاكى و آلودگى به صورت پاکی و اصلاح در نظرش جلوه کند. كسى که بيمارى روحى دارد، می پندارد سالم است.

اميرمؤمنان على (ع) در باره منافقان می فرماید: اى بندگان خدا شما را به تقوا و پرهيزكارى سفارش مى‏ كنم و از منافقان بر حذر مى‏ دارم؛ زيرا آنها گمراه و گمراه كننده ‏اند، خطاكارند و به خطاکاری تشویق می کنند، به رنگ هاى گوناگون ظاهر می شوند و از طرفندهای گوناگون استفاده مى‏ كنند از هر وسيله‏ اى براى فريفتن و در هم شكستن شما استفاده مى ‏كنند و در هر كمينگاهى به كمين شما مى‏ نشينند، بد باطن و خوش‏ ظاهرند و در نهان براى فريب مردم گام بر مى‏ دارند، از بيراهه‏ ها حركت مى‏ كنند. گفتارشان به ظاهر شفا بخش، اما كردارشان دردى است درمان ‏ناپذير، به رفاه و آسايش مردم حسد مى ‏ورزند و بر بلا و گرفتاری مردم می افزایند و اميدواران را ناامید مى‏ كنند. در هر راهى كشته ‏اى دارند و در هر دلى راهى و در هر مصيبتى اشك ساختگى مى‏ ريزند، مدح و تمجيد را به يكديگر قرض مى‏ دهند و انتظار پاداش دارند، اگر چيزى بخواهند اصرار مى‏ ورزند، و اگر ملامت كنند پرده ‏درى مى‏ نمايند. اگر داوری کنند اسراف می ورزند. منافقان در برابر هر حقّی باطلی و برابر هر دلیلی شبهه ای و برای هر زنده ای قاتلی و برای هر دری کلیدی و برای هر شبی چراغی تهیّه کرده اند. (نهج البلاغه، خطبه 194)

به هر حال، آيه فوق، به فريب و جدان اشاره دارد و اين كه بسيار مى‏ شود كه انسان خطاکار براى رهايى از سرزنش و جدان در برابر اعمال زشتش دست به فريب و جدانش مي زند و كم كم به خود می باورند كه اين عمل من نه تنها زشت نيست بلكه اصلاح است (إِنَّما نَحْنُ مُصْلِحُونَ‏) چنان که رئیس جمهور وقت آمريكا در پاسخ اين كه چرا دستور داده شهرهای هيروشيما و ناكازاكى ژاپن را بمباران اتمى كنند و حدود 200 هزار نفر زن و بچّه و پير و جوان را بکشند يا ناقص سازند؟ گفته بود: ما به خاطر صلح اين دستور را داده ‏ايم؛ چون اگر اين كار را نمى‏ كرديم جنگ‏ طولانى ‏تر مى‏ شد و افراد بیشتری کشته می شدند؛ در حالى كه راه سومى وجود داشت و آن دست برداشتن از تجاوزگرى بود

تفسیر گوهر - دکتر رحمت الله فاضیان

شبهات