سوره بینه ( 8 )
جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ۚ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ
معنای آیه
پاداش آنان نزد پروردگارشان باغهای همیشگی است که از زیر [درختان] آن، نهرها روان است، جاودانه در آن «همی» مانند؛ خدا از آنان خشنود است و [آنان نیز] از او خشنود، این [پاداش] برای کسی است که از پروردگارش بترسد
تفسیر
و در اين آيه در مورد پاداش مؤمنين نيكوكار مي فرمايد: پاداش آن ها نزد پروردگارشان باغ هاي بهشت جاويدان است، كه از پاي درختانش نهرها جاري است و براي هميشه در آن مي مانند. هم خدا از آن ها خشنود است و هم آنان از خدا خشنودند. و اين مقام والا و پاداش هاي بي نظير براي كسي است، كه از پرورردگار خود پروا دارد و گرد معصيت و نافرماني خدا نگردد.
«اُولئِكَ هُم خَيرُ البَرِيَّةِ» معلوم می دارد، كه مؤمنين صالح¬العمل از فرشتگان هم برترند.
سيوطي از جابر بن عبدالله انصاري نقل مي كند، نزد رسول خدا (ص) بوديم، كه علي (ع) از راه رسيد، رسول خدا(ص) فرمود: به آن خدايي كه جانم به دست اوست، اين مرد و شيعيانش تنها رستگاران قيامت اند. آن گاه آية: «اِنَّ الَّذينَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ اُولَئِكَ هُم خَيرُ البَرِيَّةِ» را خواند. از وقتي كه اين آيه نازل شد، اصحاب رسول خدا(ص) هر وقت علي(ع) را مي ديدند مي گفتند: خَيرُالبَرِيَّهِ آمد. (درّمنثور)
حاكم حسكاني نيشابوري، از دانشمندان اهل سنّت در كتاب «شواهدالتّنزيل» بيش از 20 روايت در اين زمينه نقل كرده است. ازجمله از ابن عبّاس نقل كرده وقتي كه آيه: «اِنَّ الَّذينَ آمَنوا وَعَمِلوا الصّالِحاتِ اُولَئِكَ هُم خَيرُ البَرِيَّةِ» نازل شد، پيامبر اكرم (ص) به علي (ع) فرمود: منظور از اين آيه تو و شيعيانت هستيد، كه در قيامت وارد عرصه محشر مي شويد، در حالي كه هم شما از خدا راضي هستيد و هم خدا از شما راضي و دشمنت خشمگين وارد محشر مي شود و به زور او را به جهنّم برند. (شواهدالتّنزيل 2/357 حديث 1126 به نقل ازتفسير نمونه)
و حاكم از «ابوبرزه» نقل كرده: وقتي پيامبر اكرم (ص) اين آيه را قرائت كرد، فرمود: هم انت و شيعتك يا على و ميعاد ما بينى و بينك الحوض اي علي، آن ها تو و شيعيانت هستيد، وعده ی شما كنار حوض كوثر است. (همان، ح 1130)
در حديث ديگرى جابر بن عبد الله انصارى گفته: ما خدمت پيغمبر اكرم ص كنار خانه خدا نشسته بوديم که على ع به سوى ما آمد، هنگامى كه چشم پيامبر ص به او افتاد فرمود: برادرم به سراغ شما مى آيد. سپس رو به كعبه كرد و فرمود: به خداى اين كعبه قسم كه اين مرد و شيعيانش در قيامت رستگارانند. جابر مى گويد: در اينجا خداوند آيه إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ اُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ را نازل فرمود و از آن به بعد هنگامى كه على ع مى آمد ياران محمد ص مى گفتند: بهترين مخلوق خدا بعد از رسول اللَّه آمد. (شواهد التنزيل، جلد 2 صفحه 362 حديث 1139)
نزول اين آيه در كنار خانه كعبه با مدنى بودن سوره منافات ندارد، زيرا ممكن است از قبيل نزول مجدد و يا تطبيق بوده باشد.
بعضى از اين احاديث را هم ابن حجر در صواعق صفحه 96 و بعضى را شبلنجى در نورالأبصار صفحه 70 و سيوطى در «درمنثور» آورده اند.
تفسیر گوهر - تالیف دکتر رحمت الله قاضیان
شبهات